Czym jest job crafting?

Job crafting (modelowanie pracy) to metoda rozwoju zawodowego, którą w 2001 roku zdefiniowały badaczki z Uniwersytetu Yale – Amy Wrześniewski oraz Jane Dutton. Psycholożki, przyglądając się pracownikom/czkom zatrudnionym w jednym ze szpitali odkryły, że zespół szpitalny jest bardziej zmotywowany i zadowolony ze swojej pracy wówczas, gdy sam dokonuje zmian w wykonywanej przez siebie pracy.  

Job crafting, w myśl definicji Wrześniewski i Dutton, oznacza dokonywanie przez pracownika/czkę fizycznych oraz poznawczych zmian w zadaniach lub w relacjach, w ramach wykonywanej przez siebie pracy. Metoda zakłada, że praca to nie tylko sztywne realizowanie powierzonych obowiązków, ale także wykorzystywanie swoich talentów, zainteresowań i wartości. Przekłada się to na wzrost satysfakcji zawodowej i motywacji pracownika/czki. Dla organizacji natomiast oznacza lepsze dopasowanie osób zatrudnionych do zadań, a tym samym większe zaangażowanie, zwiększenie produktywności i zmniejszenie ryzyka wypalenia zawodowego.  

Fundacja Aktywizacja zaimplementowała metodę job craftingu, jako usługę wspierającą proces aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami. W tym ujęciu job crafting łączy w sobie elementy kompleksowego doradztwa i wsparcia grupowego prowadzonego przez managera procesu aktywizacji zawodowej, którym jest Job Crafter. Głównym zadaniem Job Craftera jest bycie pomostem pomiędzy osobą poszukującą pracy, a pracodawcą. Główny cel stanowi doprowadzenie do zatrudnienia i utrzymania zatrudnienia tej osoby. Aby cel mógł zostać osiągnięty, Job Crafter wykorzystuje dodatkowo kompetencje zespołu współpracującego, m.in. doradców zawodowych, i psychologów. 

Dla osoby z niepełnosprawnością usługa job craftingu składa się z trzech etapów: 

1. Crafting zadań i czynności zawodowych – wynikiem tego etapu jest analiza stanowiska pracy oraz szczegółowa mapa kwalifikacji osoby z niepełnosprawnością, która staje się punktem wyjścia do dalszych działań nad rozwojem kompetencji. Job Crafter opracowuje profil oraz plan zawodowy osoby poszukującej pracy. Wspiera się formularzami diagnozy stanowiska pracy i kwalifikacji zawodowych. 

1. Crafting relacji społecznych w miejscu pracy – polega na analizie relacji osoby
   z niepełnosprawnością z pozostałymi współpracownikami/czkami oraz określeniu podstawowych zależności, przepływu informacji, podziału ról i zadań. Rezultatem dla tego etapu jest powstanie mapy kwalifikacji miękkich pracownika/czki oraz mapy relacji społecznych funkcjonujących w środowisku pracy.  

1. Crafting ogólnego celu wykonywanej pracy – w ramach tego działania przygotowywany jest ramowy plan działania i wdrożenia zmian na stanowisku pracy powstałych na dwóch wcześniejszych etapach. Tworzy to bazę do przeprowadzenia procesu zmiany „zarządzania pracą” i „reorganizacji systemu pracy” w sytuacji, gdy pracownik/czka jest częścią większego zespołu. Job Crafter wspiera pracownika/czkę w utrzymaniu zatrudnienia na bieżąco monitorując jego/jej adaptację w nowych warunkach pracy. 

Należy wspomnieć, że opisane powyżej wsparcie często poprzedzone jest również przygotowaniem osoby z niepełnosprawnością do procesu poszukiwania pracy. Sprowadza się ono w takim wypadku do pomocy w przygotowaniu dokumentów aplikacyjnych i rozmowy kwalifikacyjnej, rozpoznania sytuacji na lokalnym pracy oraz wyszukiwaniu konkretnych ofert pracy, odpowiadających oczekiwaniom osoby poszukującej zatrudnienie. 

W zakresie współpracy z pracodawcą/czynią Job Crafter wspiera proces poszukiwania i zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością, który obejmuje m.in. etap rekrutacji kandydata, jak również specjalistyczne doradztwo dotyczące szczególnych aspektów związanych z zatrudnieniem pracownika/czki z niepełnosprawnością. Ponadto, usługa job craftingu to również wsparcie w zakresie utrzymania osoby z niepełnosprawnością w zatrudnieniu poprzez jego monitoring, przygotowanie propozycji zoptymalizowania procesów organizacyjno-kadrowych oraz analizę relacji osoby z niepełnosprawnością z pozostałymi współpracownikami/czkami. 

Badania Instytutu Gallupa z 2017 r. potwierdzają, że współczesny pracownik/czka potrzebuje znać cel swojej pracy nawet wtedy, kiedy wiąże się ona z najbardziej powtarzalnymi obowiązkami.
Job crafting wychodzi temu naprzeciw – jego ideą jest pokazywanie i uświadamianie pracownikom/czkom sposobu, w jaki mogą dopasowywać wykonywane zadania do siebie, do swoich mocnych stron, wartości zawodowych i stylu pracy. Przekłada się to bezpośrednio na korzyści dla organizacji – tak przygotowany zespół jest gotowy do przyjęcia odpowiedzialności za wszelkie działania.  

Autorka: Agnieszka Jaśkiewicz-Kłosowska